کرامت انسانی مبنای حقوق اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشکده اندیشه دینی معاصر

چکیده

«کرامت انسان» به‌معنای شرافت و بزرگواری، به دو نوع اکتسابی و ذاتی تقسیم می‌شود. کرامت ذاتی به مفهوم «حیثیتی طبیعی که در وجود انسان «بما هو انسان»، به ودیعت نهاده شده است»، شامل همه انسان‌ها از هر نژاد و رنگ و با هر عقیده و فرهنگی، خواهد شد و یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در این‌باره مطرح است، اینکه آیا از منظر دینی، چنین کرامتی می‌تواند مبنای حقوق انسان قرار گیرد یا خیر؟ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل دوم خود، کرامت انسانی را یکی از پایه‌های ایمانی این نظام قرار داده و بسیاری از اصول آن را به صورت مطلق با محوریت «انسان»، «ایران» و «ملت»، بنا نهاده است که نشان از پذیرش اصل کرامت ذاتی در حوزه قانون‌گذاری دارد. مبنای چنین رویکری آن است که انسان‌ها به حکم انسانیت و براساس خلقت و فطرت خدادادی، دارای اشتراکات طبیعی هستند و این اشتراکات طبیعی، حقوق مشترک انسانی را نیز در پی خواهد داشت؛ بنابراین، آنچه از لیاقت و استعداد که دست خلقت ایجاد کرده و در تک‌تک افراد به امانت نهاده و به‌گونه‌ای مساوى در میان آنها تقسیم کرده است، اقتضا مى‏کند که حقوق زندگی هم در میان افراد آن مساوى باشد و همه در بهره‏مندى از آن در یک سطح باشند.

کلیدواژه‌ها