پوشش بانوان و دلایل فقهی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی/پژوهشگاه حوزه ودانشگاه

چکیده

مسئلۀ پوشش بانوان و قلمرو آن از مسائل کهن فقهی است که در دو بحث فقهی «لباس نمازگزار» و «نگاه به نامحرم» مطرح شده‎ است. «لزوم پوشش تمام بدن»، و «لزوم پوشش بدن به استثنای دست و صورت» دو دیدگاه مشهور فقهی است. هرچند در برخی کتب فقهی احتمالاتی چون استثنای آن بخش از موی سر که روی صورت ریخته می‎شود یا از فضای سر تجاوز می‎کند، مطرح شده است، اما چندان مورد توجه قرار نگرفته، به‌گونه‎ای که بر پوشش بدن به جز دست و صورت، نزد فقهای همه مذاهب اسلامی اجماع مرکّب قائم است. در این مقاله، ضمن تبیین این مسئله، برخی از نسبت‎ها به فقیهان بررسی شده است. بحث به روش متداول مباحث فقهی، از پیشینه موضوع و اجماع فقیهان آغاز شده و به بررسی آیات، روایات و سیره مسلمین پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن کریم

    1. ابن‌طاووس، علی‌بن‌موسی (1377)، اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمۀ محمد محمدی اشتهاردی، تهران: نشر مطهر.
    2. اردبیلی، احمد‌بن‌محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان، 14 جلد، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    3. اسکافى، ابن‌جنید محمد‌بن‌احمد (1416ق)، مجموعۀ فتاوى ابن‌جنید، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    4. جعفریان، رسول (1428ق)، رسائل حجابیه، 2 جلد، قم: انتشارات دلیل ما.
    5. حلبى، ابوالصلاح تقى‎الدین‌بن‌نجم‎الدین (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنینg.
    6. حلبى، على‌بن‌حسن (1414ق)، إشارة السبق إلى معرفة الحق، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    7. حلی، حسن‌بن‌یوسف اسدی (1413ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، 9 جلد، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    8. حلی، حسن‌بن‌یوسف اسدی (1414ق)، تذکرة الفقهاء، 14 جلد، قم: مؤسسه آل‌البیتb.
    9. حلی، حسن‌بن‌یوسف اسدی (1420ق)، تحریر الاحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، 6 جلد، قم: مؤسسه امام صادقg.
    10. حلی، نجم‎الدین جعفر‌بن‌حسن (1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، 2 جلد، قم: مؤسسه سیدالشهداءg.
    11. سلاّر دیلمى، حمزة‌بن‌عبد العزیز (1404ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، قم: منشورات الحرمین.
    12. شریف مرتضى، على‌بن‌حسین موسوى (1387ق)، جمل العلم و العمل، نجف اشرف: مطبعة الآداب.
    13. شیخ مفید، محمّد‌بن‌محمد‌بن‌نعمان (1413ق، الف)، أحکام النساء، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
    14. شیخ مفید، محمّد‌بن‌محمد‌بن‌نعمان (1413ق، ب)، المقنعة، قم: کنگره جهانى هزارۀ شیخ مفید.
    15. صدوق، محمد‌بن‌علی بابویه (1413ق)، من لایحضره الفقیه، 4 جلد، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    16. طباطبایی، سیدعلی (1418ق)، ریاض المسائل، 16 جلد، قم: مؤسسه آل‎البیتb.
    17. طبرسى، فضل‌بن‌حسن (1410ق)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
    18. طرابلسى، قاضی ابن براج (1352)، شرح جمل العلم و العمل، مقدمه، تصحیح و تعلیق کاظم مدیر شانه‎چی، مشهد: دانشگاه مشهد.
    19. طرابلسى، قاضی‌بن‌براج (1406ق)، المهذب، 2 جلد، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    20. طوسى، محمد‌بن‌حسن (1407ق، الف)، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن موسوی خرسان، 10 جلد، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    21. ــــــــــ (1375ق)، الاقتصاد الهادی إلى طریق الرشاد، تهران: انتشارات کتابخانه جامع چهل‎ستون.
    22. ــــــــــ (1387ق، الف)، الجمل و العقود فی العبادات، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه فردوسى.
    23. ــــــــــ (1387ق، ب)، المبسوط فی فقه الإمامیة، 8 جلد، چ3، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
    24. ــــــــــ (1400ق)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، چ2، بیروت: دارالکتاب العربی.
    25. ــــــــــ (1407ق، ب)، الخلاف، 6 جلد، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    26. عاملی، سیدجواد‌بن‌محمد (1419ق)، مفتاح الکرامة فی شرح القواعد، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    27. فیض کاشانی، محمدمحسن (1406)، وافی، تحقیق ضیاءالدین حسینی، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین علیg.
    28. قابل، احمد (1392)، احکام بانوان در شریعت محمدی، فضای مجازی: نشر شریعت عقلانی.
    29. کلینى، محمد‌بن‌یعقوب (1429ق)، الکافی، 15جلد، قم: دارالحدیث للطباعة و النشر.
    30. مجلسی، محمدتقی (1406ق)، روضة المتقین‏، چ2، تحقیق سیدحسین موسوی کرمانی و همکاران، قم: بنیاد کوشانپور.‏
    31. نجفی، محمد‌بن‌حسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 43 جلد، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    32. نراقی، احمد‌بن‌مهدی (1415ق)، مستندالشیعه، 19 جلد، قم: مؤسسه آل‌البیتb.