وضعیت حجاب زنان در عصر نبوی با تمرکز بر مستندات تاریخی

* قرآن کریم، ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی

* نهج‎البلاغه، ترجمه‎های محمدتقی جعفری و سیدجعفر شهیدی.

1. آبی، أبوسعد منصور‌بن‌الحسین (1424ق)، نثر الدر فی المحاضرات، خالد عبد الغنی محفوظ، بیروت: دارالکتب العلمیة‏.
2. آلوسی، محمود‌بن‌عبدالله (بی‌تا)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: داراحیاء التراث العربی، بی‎تا.
3. ابن‌ابی‎طیفور، احمدبن‌ابی‎طاهر، بی‎تا، بلاغات النساء، بی‎جا، بی‎نا.
4. ابن‌ابی‎الحدید، عبدالحمید‌بن‌هبه الله (1404)، شرح نهج‎البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبه آیه الله مرعشی نجفی.
5. ابن‌اثیر، مجدالدین، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، مؤسسه اسماعیلیان، قم: 1364ش.
6. ابن‌اثیر، عزالدین أبوالحسن على‌بن‌ابى‎الکرم (1970)، اسدالغابة فی معرفة الصحابة، قاهره: دارالشعب.
7. ابن‌جوزی (1415)، الموضوعات، بیروت: دار الکتب العلمیة.
8. ابن‌حبیب بغدادی، محمد، المنمّق فی اخبار قریش، بی‎نا، بی‎جا، بی‎تا.
9. ابن‌حجر عسقلانی (1415)، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت: دارالکتب العلمیه.
10. ابن حنبل، احمد (بی‌تا)، مسند احمد بن حنبل، بیروت: دارصادر.
11. ابن‌حمدون، محمدبن‌الحسن (1996)، التذکرة الحمدونیة، بیروت: دار صادر.
12. ابن‌حمزه طوسى، محمدبن‌على (1419)‏، الثاقب فی المناقب‏، تحقیق نبیل رضا علوان، قم: انصاریان‏.
13. ابن‌راهویه، مسند ابن راهویه (1412)، الامام اسحاق بن راهویه ابراهیم بن مخلد الحنظلی المروزی وکتابه المسند، تحقیق عبدالغفور عبدالحق، مدینه منوره: مکتبه الایمان.
14. ابن‌سعد، محمدبن‌سعد‌بن‌منبع، الطبقات الکبری، بیروت: دار صادر، بی‎تا.
15. ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى (1411ق)، مهج الدعوات و منهج العبادات‏، تحقیق ابوطالب کرمانى، و محرر، محمدحسن‏، قم: دار الذخائر.
16. ابن‌عبدالبر، یوسف‌بن‌عبدالله‌بن‌محمد (1412ق)، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمدالبجاوی، بیروت: دار الجیل.
17. ابن‌عساکر (1415ق)، تاریخ مدینه دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
18. ابن‌کثیر، اسمعیل‌بن‌عمر (1412ق)، تفسیرالقرآن العظیم، بیروت: دارالمعرفة للطباعة والنشر والتوزیع.
19. ابن‌کثیر (۱۴۰7ق)، البدایة و النهایة، بیروت: دارالفکر.
20. ابن‌ماجه، محمد‌بن‌یزید القزوینی (بی‌تا)، سنن ابن‌ماجه، تحقیق محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت: دارالفکر.
21. ابن‌منظور، علی‌بن‌مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
22. ابن‌هشام حمیری، السیرة النبویه، بیروت: دارالمعرفة، بی‎تا.
23. ابن‌هشام حمیری (بی‌تا)، السیرة النبویة، تحقیق مصطفی سقا و ابراهیم الابیاری، بیروت: دارالمعرفه.
24. ابوداوود سجستانی، سلیمان‌بن‌الأشعث (1408ق)، المراسیل، تحقیق شعیب الأرناؤوط، بیروت مؤسسة الرسالة.
25. ابوداوود سجستانی، سلیمان بن الأشعث(1410)، سنن ابی داوود، تحقیق سعید محمد اللحام، بیروت، دارالفکر.
26. ازهری (2001)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
27. الویری، محسن و سیدمحمدمهدی موسوی‎نیا (1398)، «حریم جنسیتی در صدر اسلام»، از کتاب پوشش زنان در زمان پیامبر، ج1، حجاب‎پژوهی، ویرایش مجید دهقان و محمد عشایری‎منفرد، قم: دفتر تحقیقات زن و خانواده.
28. ایازی، محمدعلی (1386)، «نقد و بررسی ادله فقهی الزام حکومتی حجاب»، مجله فقه، سال 14، ش51 و 52.
29. بحرانی، یوسف‌بن‌احمد (1405ق)، الحدائق الناظره فی احکام العتره الطاهره، قم: دفتر انتشارات وابسته به جامعه مدرسین.
30. بخاری، محمد بن اسمعیل (1401ق)، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر.
31. بغوی (بی‌تا)، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن (تفسیر البغوی)، بیروت: دارالمعرفه.
32. بیهقی، احمد‌بن‌الحسین (1410ق)، شعب الایمان، تحقیق أبی هاجر محمد السعید بن بسیونی زغلول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
33. بیهقی (بی‌تا)، سنن الکبری، بیروت: دارالفکر.
34. پوربهمن، فریدون (1386)، پوشاک در ایران باستان، ترجمه هاجر ضیاء سیکارودی، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
35. ترکاشوند، امیرحسین (1380)، حجاب شرعی در عصر پیامبرn، فضای مجازی.
36. جرجانی، عبدالله‌بن‌عدی (1409ق)، الکامل، تحقیق یحیی محتار غزاوی، بیروت: دارالفکر.
37. جعفری، محمدتقی (1372)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى.
38. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (1407ق)، الصحاح، دارالعلم للملایین، بیروت.
39. جوهرى بصرى، احمد‌بن‌عبدالعزیز، السقیفة و فدک‏ السقیفة و فدک، تحقیق محمدهادی امینی،‏ تهران: مکتبة نینوى الحدیثة.
40. حائری، علی‌بن‌محمد طباطبایی حائری (بی‌تا)، ‏ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلایل، قم: مؤسسه آل‌البیت.
41. دهقان، مجید و محمد عشایری منفرد (1398)، «پوشش زنان در زمان پیامبرn»، قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.
42. ذهبی، شمس الدین (1409ق)، تاریخ الاسلام، بیروت: دارالکتاب العربی.
43. ذهبی، شمس الدین (1427ق)، سیر اعلام النبلا، قاهره: دارالحدیث.
44. راوندی، قطب‌الدین (1409ق)، الخرائج و الجرائح، تحقیق مؤسسة الامام المهدی، قم: مؤسسة الامام المهدی.
45. راینهارت پیتران دزی (1391)، فرهنگ البسه مسلمانان، مؤلف: مترجم: حسینعلی هروی، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
46. زمخشری، محمود‌بن‌عمر (بی‌تا)، الفائق فی غریب الحدیث، تحقیق علی محمد البجاوی و محمد أبو الفضل إبراهیم لبنان: دار المعرفة.
47. سیوطی، جلال‌الدین (1403ق)، اللئالی المصنوعة فی الاحادیث الموضوعة، بیروت: المعرفة.
48. شاه‌سنایی، محمدرضا (1395)، «چگونگی حجاب در عصر نزول قرآن؛ تحلیل و نقد دیدگاه‎ها»، رساله دکتری، قم: دانشگاه قرآن و حدیث.
49. شاه‌سنایی، محمدرضا و محمدکاظم طباطبایی (1396)، «بررسی نظریه حجاب حداقلی دربارۀ وضعیت پوشش در عصر جاهلیت و صدر اسلام»، مجله پژوهش‎های تاریخی، معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان، سال 53، ش2، ص89−
50. شهیدی، جعفر (1420ق)، ترجمه نهج‌البلاغه، تهران: الشرکة العلمیة و الثقافیة للطباعة و النشر.
51. صدوق (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر نشر انتشارات اسلامی.
52. صنعانی، عبدالرزاق (بی‌تا)، المصنف، تحقیق حبیب الرحمن الاعظمی، بی‌نا، بی‌جا.
53. طباطبایی، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
54. طبرانی (1415ق)، المعجم الاوسط، دار الحرمین.
55. طبرسی، احمد‌بن‌علی (1403ق)، الاحتجاج علی اهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضی.
56. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1417ق)، اعلام الوری باعلام الهدی، قم: آل‌البیت.
57. طبری، محمدبن‌جریر (1415ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالفکر.
58. طبری، محمد‌بن‌جریر (1413ق)، دلایل الامامة [منسوب]، قم: بعثت.
59. طبری، محمد‌بن‌جریر (1387)، تاریخ الطبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دارالتراث.
60. طوسی (شیخ) (1404ق)، اختیار معرفة الرجال، قم: مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
61. طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، ج4، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
62. عشایری منفرد، محمد (1393)، «پوشش زن جاهلی و امکان حجاب شرعی در عصر پیامبرn»، فصلنامه مطالعات جنسیت و خانواده، سال2، ش1.
63. عقیلی، ضعفاء العقیلی (1418ق)، دکتر عبد المعطی أمین قلعجی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
64. فراهیدی، خلیل‎بن‎احمد (1409ق)، کتاب العین، قم: هجرت.
65. قابل، احمد (1392)، احکام بانوان در شریعت محمدی، شریعت عقلانی.
66. قرشی، علی‌اکبر (1419ق)، مفردات نهج‌البلاغه، تصحیح محمدحسن البکایی، تهران: مؤسسه قبلة الثقایة.
67. قرطبی، محمد‌بن‌احمد (1372)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت: دارالکتاب العربی.
68. قمی، علی‌بن‌ابراهیم (1363)، تفسیر القمی، قم: دارالکتاب.
69. کدیور، محسن، خلاصه‎ای از جلسه مجازی پرسش و پاسخ دانشجویان ایرانی دانشگاه بین‌المللی سنگاپور، 25/4/1391.
70. کلینى، محمد‌بن‌یعقوب (1407ق)، الکافى‏، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
71. کلینی، محمد بن یعقوب (1362)، الکافی، تهران: نشر اسلامیة.
72. مجلسی، محمدباقر (1363)، بحارالانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران: اسلامیه.
73. مجلسی، محمدباقر (1404ق)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
74. مرتضی زبیدی، محمد‌بن‌محمد (1414ق)، تاج العروس، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر.
75. معرفت، محمدهادی (بی‌تا)، علوم قرآن، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
76. مقاتل‌بن‌سلیمان (2002)، تفسیر مقاتل‌بن‌سلیمان، تحقیق احمد فرید، بیروت: دارالکتب العلمیه.
77. مقریزی، تقی‌الدین (1420ق)، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، بیروت: دارالکتب العلمیه.
78. موسوی عاملی، محمد بن علی (صاحب مدارک) (1411)، مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرایع الاسلام، بیروت: مؤسسه آل البیت.
79. واقدی، محمد‌بن‌عمر (1409ق)، المغازی، تحقیق دکتر مارسدن جونز، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
80. ورام‌بن‌أبی فراس المالکی الاشتری (1368)، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر (مجموعة ورام)، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
81. یعقوبی (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دارصادر.

پایگاه‌های اینترنتی

82. سایت مشرق، 15/3/1395، آذرتاش آذرنوش، کرسی آزاد اندیشی «حجاب در بستر تاریخ و فرهنگ عصر نزول».
83. سایت شخصی محسن کدیور، wpengin.e.com، 25/4/1391.